POLECANE KSIĄŻKI

Marek Kornat, Mariusz Wołos Józef Beck. Biografia

Iskry, Warszawa 2020

Uchodzi za nader kontrowersyjną postać polskich dziejów. Ale wygłoszone w maju 1939 roku w sejmie słowa Józefa Becka już weszły do historii. Mówił: „Pokój jest rzeczą cenną i pożądaną. (…) Ale my w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna. Tą rzeczą jest honor”. Byli tacy, którzy oskarżyli go potem niemalże o wywołanie II wojny światowej. Inni chwalili za hart ducha. A niektórzy dowodzili, że fraza o honorze nie była frazesem – stała za nią wizja racji stanu. Bo owszem, polityka zagraniczna jest sztuką kompromisu i są interesy państwowe, które podlegają układom. Ale istnieją też wartości niezbywalne. I ten, kto odrzuca imponderabilia, nie jest wcale realistą.

Marek Kornat i Mariusz Wołos w opowieści o Becku odnoszą się do smutnych epizodów II RP z jego udziałem: rozprawie z opozycją przez obóz pomajowy, kursie wobec mniejszości narodowych, agresji na Zaolzie w 1938 roku. I do tych dyskusyjnych – choćby podpisania w 1934 roku polsko-niemieckiej deklaracji o niestosowaniu przemocy. Przypominają też jego udział w odzyskaniu niepodległości, a potem internowanie w Rumunii po wrześniu 1939 roku. Jest też o życiu osobistym, zainteresowaniach, przyjaźniach i antypatiach Becka. Wszystko pokazują na tle skomplikowanych czasów, w których przyszło mu żyć.

Pytają też, dlaczego Beck, w przeciwieństwie do swojego ukochanego mentora Józefa Piłsudskiego, przegrał batalię o pamięć rodaków.

KB